Ana Sayfa Makaleler Didem Buhari Gülmez Türkiye İçin Jean Monnet Bursları
Türkiye İçin Jean Monnet Bursları
Sadece Türkiye’ye özel bir program olan ve AB tarafından finanse edilen Jean Monnet bursları, 1989’dan bu yana Türkiye'deki kamu ve özel sektör çalışanları, sivil toplum kuruluşu mensupları, üniversite öğrencileri ile akademik ve idari personele, AB üyesi ülkelerde eğitim imkânı sağlamaktadır. Adını Avrupa bütünleşme hareketinin fikir babalarından Fransız diplomat Jean Monnet’den (1988-1979) almıştır. Jean Monnet’ye göre Avrupa’dan başlayacak yeni bir dünya savaşını engellemenin yolu Almanya’nın savaş gücünün hammaddeleri olan kömür ve çelik üretimini kontrol etmek için kurulacak siyasi bir birlikten geçmekteydi. Jean Monnet burslarının amacı Türkiye’de AB müktesebatı konusunda bilgi sahibi insan kaynaklarını artırmaktır. Jean Monnet bursiyerleri 3 ay ile 12 ay arası dönemler için AB üyesi ülkelerdeki bir üniversitede (veya üniversiteye eş değer bir kuruluşta) yüksek lisans eğitimi veya araştırma programlarına katılabilmektedirler.
Avrupa Birliği tarafından finanse edilen Jean Monnet Burs Programı Avrupa Birliği Bakanlığı tarafından yürütülmektedir. Sözleşme Makamı Merkezi Finans ve İhale Birimi'dir. Burs miktarı; eğitim/okul ücreti, yaşam giderleri, çeşitli masraflar için bir defaya mahsus sabit ödenek (seyahat masrafı, kitap ödeneği, tez ödeneği, vize ücreti, çalışma ziyareti ödeneği, sağlık harcamaları, eurozone üyesi olmayan ülkeler için kur farkı ödeneği, yerel makamlara kayıt ve her türlü vergi ve benzeri masraflar için ödenek), banka transferlerinden kaynaklanan masraflar için ödeneği kapsamaktadır.
Jean Monnet Bursiyerleri Derneğinin açıklamasına göre, bugüne kadar kamu çalışanlarından özel sektör temsilcilerine, üniversite öğrencilerinden akademisyenlere, sivil toplum kuruluşu temsilcilerinden yerel yönetim çalışanlarına, yaklaşık 1.400 kişi Jean Monnet Bursundan yararlanmıştır. Bursların yüzde 60’i kamu çalışanlarına, kalanı üniversite öğrencileri ve özel sektör temsilcilerine tahsis edilmektedir. Ancak aşağıdaki tabloda görüldüğü gibi, kamu çalışanlarının katılımı her zaman hedeflenen düzeye ulaşamamaktadır ve kaynaklar Jean Monnet bursları konusunda daha sık bilgilendirilen üniversitelere aktarılmaktadır.
Bursiyerlerin çoğu kıta Avrupa ülkelerinde öğrenim görmeye teşvik edilmesine rağmen, şimdiye kadar ilk tercihini en cok ingiltere lehinde kullanmıştır.
2012-2013 döneminde Jean Monnet bursu almaya hak kazanan ve eğitim programlarına yerleştirilen 100 bursiyerin (31 farklı kamu kurumundan) 58’i kamu personeli, 30’u üniversite öğrencisi veya akademik/idari personeli, 12’si ise özel sektör çalışanıdır. Bursiyerlerin 91’i yüksek lisans eğitimi görmek,9’u araştırma programlarına katılmak üzere 10 farklı AB üyesi ülkeye, 40 farklı eğitim kurumuna kaydını yaptırmıştır. 27 farklı müktesebat başlığında çalışacak olan bursiyerlerin en çok tercih ettiği müktesebat başlığı Yargı ve Temel Haklar olmuştur. 2013-2014 akademik yılından itibaren bursiyer sayısının 130’a çıkarılması hedeflenmektedir.
Bursiyerlerin seçilmesi konusuna gelince, yazılı ve sözlü sınava alınan bursiyer adayları, özellikle seçtikleri AB müktesebat başlığına dair soruları cevaplamak durumundadır. Yazılı sınavda yöneltilen ilk kompozisyon sorusu adayların Avrupa bütünleşme sürecine ilişkin genel bilgisini ölçmeyi amaçlar. Avrupa bütünleşmesini destekleyen adayların (pan-Europeanism) ön planda değerlendirildiği söylenebilir. Örneğin 2004-2005 döneminde sorulan ve adayların istedikleri Avrupa dilinde yanıtladığı kompozisyon sorusu “Avrupa Birliği’nin temel değerleri nelerdir?” olmuştur. Yüzde 90’in üzerinde puan alan kompozisyonlar AB’nin ekonomik bir birlikten çok, bir değerler sistemi olduğunu ve bu değerlerin insan hakları, azınlık hakları, kişisel özgürlükler, hukuk devleti ve liberal ekonomik düzen (Kopenhag kriterleri) yönünde olduğunu yazanlar olmuştur. Yazılı aşamayı başarıyla geçen adaylar, sözlü sınavda seçtikleri müktesebat alanında çalışan uzmanlar ve konuya hakim diplomatların oluşturduğu bir komitenin yönelttiği (AB terminolojisi ve AB direktifleri gibi) teknik sorulara başarıyla yanıt vererek bursu almaya hak kazanır. Bursiyerlerin üniversite seçiminde teknik destek sağlanmaktadır. Ayrıca Jean Monnet Bursiyerleri Derneği bursiyerler arası bilgi aktarımını desteklemektedir.
Kaynaklar:
www.jeanmonnet.org.tr
www.abgs.gov.tr
Dr. Didem Buhari Gülmez
Bu e-Posta adresi istenmeyen posta engelleyicileri tarafından korunuyor. Görüntülemek için JavaScript etkinleştirilmelidir.